De kracht van de ouderwordende vrouw

Ik kreeg laatst zo’n mooie vraag in mijn mailbox van Monik. Ze vroeg zich af of ik geen boeken kon aanbevelen over “de oudere vrouw”, meer bepaald de kracht van de ouderwordende vrouw, met focus op eigenwaarde en karakteristieke trekken.

Vanuit mijn interesse in levensverhalen, meer bepaald van vrouwen, stel ik me dezelfde vraag. Hoe op een elegante manier ouder worden en steeds weer nieuwe fasen in ons vrouwenleven omarmen? Omdat ik aanvoel dat het huidige discours over de ‘oude mens’ niet overeenkomt met het beeld dat ik heb en de verlangens die in mij leven, zoek ik mee naar inspiratie.

En plots komt het zelf naar me toe, meer bepaald via Schrijfidee 69 op Jannie’s website Schrijfavonturen. Daar schrijft een deelneemster over ‘In het licht van de Schaduw‘ van Miny Potze. Samen met de twee laatste hoofdstukken uit het boek ‘Fasen in het leven van de vrouw‘ van Penelope Washbourn, en de geschetste levensfasen uit ‘Autobiografisch schrijven‘ van Willemijn Soer wil ik in grote lijnen schetsen wat me bijbleef over het Verhaal van de Oudere Vrouw.

De oudere vrouw krijgt immers wat op het bord gepresenteerd. Net als ze denk even lekker achterover te kunnen leunen, er moet niets meer, er zijn geen verplichtingen, komen er zaken aan de deur kloppen:

• de lichaamskracht neemt af, het uiterlijk ondergaat veranderingen
• het afscheid nemen van beminden en vrienden (tijd van rouwen)
• de wijzigende rol van (groot)moederschap en eventueel verdriet van niet vervuld moederschap
• het beeld van de oudere mens die onmondig is en niet meer voor zichzelf kan opkomen (wordt als kind behandeld)
• de tijd van ‘economisch’ nuttig zijn is voorbij
• confrontatie met de kleiner wordende leefwereld en groter wordende afhankelijkheid van anderen
• angst voor de dood onder ogen zien

Niet bepaald rooskleurig nu ik het hier op een rijtje zie staan en de vrouw staat voor een nieuwe keuze. Laat ze zich door al deze dingen klein krijgen en ondergaat ze het verouderingsproces gelaten om tot slot een verbitterd en geestelijk arm mens te worden? Of kiest ze ervoor om deze nieuwe uitdaging aan te gaan als aan sprankelende ziel die de liefde voor zichzelf en het leven herontdekt?

“De medische wereld hecht groot belang aan het mogelijk maken van hart- en andere transplantaties, maar vervolgens weten materialistisch ingestelde artsen ons niet te vertellen hoe betekenis te geven aan de gewonnen jaren.” ~ Miny Potze

Betekenisvol leven, hoe realiseer je dat als je mogelijkheden om van betekenis te zijn voor de maatschappij steeds kleiner worden?

Er moet veel innerlijk werk verricht worden. De oudere vrouw wordt uitgenodigd om de eigen psyche te zien als een tuintje die verzorgd moet worden. De dingen uit het verleden komen als onkruid naar boven en moeten gewied worden. Enkele opdrachten waar Miny in haar boek dieper op in gaat zijn de integratie van generativiteit (het verwelkomen van nieuwe generaties), ego-integriteit (vertellen van het eigen levensverhaal) en ego-transcendentie (besef deel uit te maken van een groter geheel).

Miny laat zich inspireren door sprookjes, die van oudsher veel lagen van wijsheid bevatten. Ze gaat dieper in op enkele prachtige ouderdomsprookjes die tot leidraad dienen. Zo komen er sprookjes aan bod over het met open armen ontvangen van de jongere medemens, het loslaten van werelds goed of het niet-geleefde-leven.

Vooral het niet-geleefde-leven, de dingen die je ooit nog eens wou realiseren, is een item dat me zeer raakt. Misschien omdat ik daar nu al een beetje last van heb (de combinatie van een teveel fantasie en een vleug weemoedigheid wellicht 😉 ). Aansluitend is het vertellen van het eigen levensverhaal, Life-Reviewing, iets dat zeker moet gebeuren om zo’n sprankelende ouder te worden. Dat kan door je levensverhaal neer te pennen of aan iemand te vertellen, maar je kan ook andere, creatieve uitingen zoeken.

In alledrie de boeken verschijnt voor de oudere vrouw de uitnodiging om een grotere plaats toe te kennen aan de eigen creativiteit. Belangstelling voor kunst, muziek en cultuur uit te bouwen. Of het beoefenen van een creatieve hobby naar gelang de eigen interesses en mogelijkheden. Terug het speelse erin ontdekken en met humor de wereld tegemoet treden. Veel oudere vrouwen ontdekken verborgen talenten in deze periode, die hun leven en dat van hun omgeving verrijkt.

Tot slot sluit ook het zich terugtrekken uit de wereld hierbij aan. Het beeld van de eenzame oudere dringt zich aan ons op. En ik weet dat er velen zijn die zich werkelijk eenzaam zullen voelen en waar de dagen eindeloos lang duren. Maar er zijn ook ouderen die zich best goed voelen wanneer ze op zichzelf zijn. Ze wijden zich aan de geestelijke arbeid of verliezen zich in een creatief spel.

Het vraagt grote moed om er gewoon te zijn. Zonder nieuwe rollen op te nemen die de vrouw al te zeer beperkt. Resoluut kiezen voor het zoeken naar een nieuwe identiteit, die steeds weer nieuwe vormen kan aannemen, schept vertrouwen in de toekomst. Men groeit dan in het archetype van de Wijze Oude Vrouw, waar de jongere generatie graag naar luistert. Omdat ze niets eist of verlangt, maar enkel gedreven wordt door de liefde voor het leven en vooral de liefde voor zichzelf.

Dit is het Verhaal van de Oudere Vrouw waar ik voor wil kiezen.

Tot slot wil ik eindigen met een mooi gedicht/gebed van John O’Donohue uit ‘To Bless The Space Between us’, speciaal voor Monik.

FOR OLD AGE

May the light of your soul mind you.

May all your worry and anxiousness about your age

Be transfigured.

May you be given wisdom for the eyes of your soul

To see this as a time of gracious harvesting.

May you have the passion to heal what has hurt you,

And allow it to come closer and become one with you.

May you have great dignity,

Sense how free you are;

Above all, may you be given the wonderful gift

Of meeting the eternal light that is within you.

May you be blessed;

And may you find a wonderful love

In your self for your self.